FRANSIZ EDEBİYATI

Öbür Batı edebiyatları gibi, gerçek anlamı ile Fransız edebiyatı, Rönesans devri ile başlar. XV. yüzyılda başlayan Rönesans devrine gelinceye kadar geçen devre, Fransız halk dilinin, edebiyat dili haline geçmesi için gerekli olan çalışmalarla doludur. Fransız edebiyatı, başlıca şu bölümlere ayrılabilir:

I - Orta Çağ (XI. - XII. yüzyıllar) : Bir destanlar çağı olan bu devrede, Fransız halk şairleri, çeşitli kahramanlık olaylarını, halk önünde terennüm etmişlerdir. Bu kahramanlık destanlarının yanı sıra, dinî, Özellik taşıyan şiirler, ilâhiler, Yunan - Lâtin medeniyetinden konularını alan hikâyeler, Haçlı seferleri hikâyeleri, komik hikâye ve şiirler, halk lirizmini ihtiva eden şiirler, bu devrin başlıca ürünleri arasındadır.

II - Orta Çağ'dan Rönesans'a geçiş (XIV. - XV. yüzyıllar):

Derebeyliğini kalkarak, yerine krallığın hâkim olmaya başladığı bu devrede, eski yaygın halk edebiyatı bundan önceki devredeki kadar yayılamamış Fransız edebiyatı verimsiz ve fakir kalmıştır. Yalnız XV. yüzyılda doğru nesir alanında bir canlılık görülür.

III - Rönesans devri (XV. - XVI. yüzyıllar) : XIV. yüzyıldan itibaren başlayan İtalyan Rönesans'ının etkisi ile Fransa'da eski Yunan - Lâtin etkisi artmağa başlamış ve Fransız Rönesans'ı, ilk hazırlık devrelerini geçirdikten sonra, Fransız edebiyatının ilk büyük şairi olan Villon'la Rönesans'a geçmiştir. Lâtince şiir yazma yerine Fransızca şiir yazmayı savunan La Pleiadecılar (Ronsard, J Bellay ,Belleau, Thyard, Jodelle, Daurat ) Fransız dilini ahenk, üslup, ritm bakımından zenginleştirmişlerdir. Bu devirde nesir dili de, romanları ile ünlü olan Rabelais denemeleri ile ünlü olan Montaigne ile büyük gelişme kaydetmiştir.VI -Klâsaisizm devri : (XVI. yüzyılın ikinci yansı XVI. yüzyıl):

Bu devirde yetişen ünlü sanatçıların başında gelen Malherbe, Fransız dilini yabancı etkilerden kurtarıp gerek dil, gerekse nazım alanında Fransızcaya geniş adımlar attırmıştır. Şiir türünde fablleriyle ünlü La Fontaine, Fransız tiyatrosunun kurucusu sayılan tragedya şairi Corneille, Fransız edebiyatının en büyük tragedya şairi sayılan Racine, Fransız edebiyatının olduğu kadar dünya edebiyatının da en büyük komedya yazarlarından olan Moliere, filozof Descartes, Pascal, tenkitçi Boileau, La Roch-foucauld, La Bruyere, bu devrin ünlü sanatçılarıdır.

V - Felsefe ve müsbet ilimler devri : (XVIII. yüzyıl):

Bu yüzyılda, geçen yüzyılların dindar ve muhafazakâr zihniyeti kaybolarak, çeşitli sosyal meseleler cesaretle incelenmiş sanatta bilim ve fen merakı, felsefî düşünce yer etmiştir. Büyük filozofların ve sanatçıların yetiştirdiği bu yüzyılda Fransız ihtilâlini hazırlayan ünlü Fransız yazarlarımdan Montesquieu, şair, tragedya yazarı, romancı ve filozof olarak ünlü olan Voltaire, bütün Avrupa fikir hayatına geniş etkileri olan J.J. Rousseau gibi büyük sanat ve fikir adamları yetiştirmiştir. Bu yüzyılda Fransız edebiyatına tabiat sevgisini sokan Benardin de Saint Pierre ,eski Yunan - Lâtin edebî türlerini sanat görüşünü şiirlerinde aksettiren Andrenier, komedya türündeki eserleri ile ünlü olan Beaumarchais yetişmiştir. VI. romantizm, Realizm devri XVII. XIX. yüzyıllar): XVIII. yüzyılın şiirsiz renksiz yalnız fikir ve düşünceye dayanan edebiyatına renk ve şevk dolu, uzak diyarları ,eski devirleri destanımsı hikâyelerle anlatan Chateaubriand'la Fransız edebiyatında büyük bir değişme olmuş ve Romantizm akımı başlamıştır. Bu akım, Fransız romantik şairlerinin en büyüklerinden biri sayılan Lamartine Fransız edebiyatında felsefe şairi ve tiyatro yazarı olarak özel bir yeri olan Alfred ve Vigny, yalnız Fransa'nın değil, dünya edebiyatının da en büyük şair ve yazarlarından olan Victor Hugo, Alfred de Musset, Alexandre Du-jnas; Realizmi müjdeliyen Stendhal, Balzac, Merimee, Realizm akımının etkisi altında eserler veren Flauber, Alexandre Duma Fils, Concourt kardeşler, bu devir Fransız edebiyatının Ünlü sanatçılarıdır.

VII - Yeri devir (XIX. yüzyıldan zamanımıza kadar): Fransız edebiyatında, Romantizm ve Realizm akımlarından sonra, nazımda Parnasizm ve Sembolizm, nesirde Natürallzm akımlarının etkisi altında kalan sanatçılar yetişmiştir. Şiiri yalnız güzel şekil olarak kabul eden ThĞodore de Banville, Fransız edebiyatının olduğu kadar dünya edebiyatının da büyük şairlerinden olan Baudlaire, Parnasse okulunun en özlü temsilcisi olan Leconte de Lisle, şiire bilimi ve felsefeyi sokan Sulyy Prodhomme JSembolizm akımının öncülerinden olan Stephan Mallarme, Paul Verlaine, Arthur Rimbaud, Natüralizm akımınm Fransız ve dünya edebiyatındaki ünlü temsilcisi Emile Zola, Alp Honse Daudet, Anatole France, Pierre Loti, Marcel Proust, Andre Gide, Paul Valery, Jules Romains ünlü sanatçılardandır.

Zamanımızın Fransız edebiyatında, bu akımlardan başka Kübizm, Fütürizm, Dadaizm, Sürrealizm gibi çeşitli akımlar meydana gelmiş ve bu akımların ünlü sanatçıları yetişmiştir.

Konular