Alkol 700'den fazla sıvı ilaç içerisinde çözücü olarak kullanılmaktadır. ABD'de son zamanlarda birçok ilaç firması zararları sebebiyle ilaçlardan alkolü kaldırmaya veya azaltmaya çalışmaktadır (1) . Burun damlaları, öksürük şurupları ve diş temizliğiyle ilgili bazı ilaçlarda % 0,3-68 nisbetinde alkol bulunmaktadır. Bu ilaçlarda alkolün bulunması iki büyük zehirlenme sekline yol açabilmektedir. Birincisi kısa süre alınımla meydana gelen belirtiler, ikincisi alkol ihtiva eden ilaçlarla tedavi esnasındaki menfi durum.
Akut (ani) alkol alınımı ilaç emilimini bozabilmekte (2) diğer ilaçların parçalanmasını engellemektedir (3) . Sakinleştirici (sedatif) ilaçlarla alındığında ise psikomotor bozukluğunu artırabilmektedir (4 - 5). Müzmin alkol alınımı ilaçları metabolize eden P–450 gibi enzimler üzerinde menfi tesirli olmakta ve fenobarbital, fenitoin, meprobamat gibi bir kaç ilacın vücuttan itrahını bozmaktadır. Şiddetli vakalarda yüzde kızarıklık, çarpıntı, bulantı, kusma, sok, kalp ritm bozuklukları, solunum sathileşmesi, havale ve hatta ölüm meydana gelebilmektedir.
Alkol ihtiva eden tibbi eliksirler ve alkollü içecekler moxolactam, metranidazole, sulfonamid, chloramp-heniçal ve çefamandole gibi ilaçlarla birlikte kullanıldığında yukarıdaki belirtiler ortaya çıkabilir (6) .
Kilogram basına 3 gram alkol alınımı çocuklarda öldürücü dozdur. Daha düşük dozlarda ise kan sekerinde düşme ve diğer ilaçlarla kullanıldığında yukarıda zikredilen belirtiler ortaya çıkabilmektedir (7).
En önemli zehirlenme belirtileri sinir sisteminde ortaya çıkar. Davranış değişiklikleri, reaksiyon zamanında azalma ve kaslarda koordinasyon bozuklukları 100 cm3 kanda 1-100 mg. alkol yoğunluğu ile olabiliyor. Tek dozda dahi alkol ihtiva eden ilaçla alkol zehirlenmesi ortaya çıkabilir (1).
Netice olarak ABD pediatri akademisi ilaçlardan alkolün kaldırılmasını istemektedir (1).
Nitekim 15 asır önce Yüce Rehber ilaç olarak kullanmak üzere alkollü içki imal ettiğini söyleyen bir kişiye "o tedavi değil, hastalık yapar" demiştir.
________________
1 — Leer, J.: Pediatrics 73 (3); 405, 1984
2— Hayes, S.: N.Engl. J. Med 296: 186, 1977
3— Hoyumpa, A.: Annu, Rev. Med. 33:113, 1982
4— Finkle, B.: JAMA. 349:429,1979
5— Laisi, U.: Evr. J.Clin Pharmacol 16:263,1979
6— Brovvn, K.: Ann. İntern Med. 97:621,1981
7— Hasten, D.: Drug İnteractions: 1979
Dr K. POLAT